Κίνημα αυτόνομο με ρίζες στον αναρχισμό

Για πολλούς απλούς παρατηρητές, το «νεογέννητο» κίνημα «Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ» μοιάζει να έχει έρθει από το πουθενά -μια αυθόρμητη συγκέντρωση νεαρών ακτιβιστών που νιώθουν θυμό και πολιτική δυσαρέσκεια για την οικονομική κρίση, φόβο και ανησυχία για την προοπτική της αμερικανικής μεσαίας τάξης και επιθυμία να αναβιώσουν τις παραδόσεις της δημοκρατικής διαμαρτυρίας.

Παρόμοια ήταν, από πολλές απόψεις, η γενική εντύπωση που δημιουργήθηκε και για το πρώτο κύμα των διαμαρτυριών του συντηρητικού κινήματος «Tea Party» κατά της κυβέρνησης Ομπάμα το 2009. 

Και ενώ και οι δύο ομάδες επιζητούν να επιτύχουν στόχους οι οποίοι είναι, με πολλούς τρόπους, εκ διαμέτρου αντίθετοι, το ερώτημα που τίθεται στο φιλελεύθερο στρατόπεδο είναι το εάν οι διαμαρτυρίες με επίκεντρο το πάρκο Ζουκότι στο νότιο Μανχάταν μπορεί να αντιπροσωπεύουν την αρχική έξαψη μιας εξέγερσης, τύπου Tea Party, από την αμερικανική Αριστερά.

Το «Tea Party» της Αριστεράς

Οι αριστεροί ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι θα ήταν οι πρώτοι που θα υποδέχονταν μια τέτοια εξέλιξη, σε μια εποχή αυξανόμενης φιλελεύθερης δυσφορίας. Σίγουρα οι φιλελεύθεροι ακτιβιστές δείχνουν πολύ λιγότερο ενθουσιασμό για τους Δημοκρατικούς σε σχέση με το 2008. Τα ποσοστά αποδοχής του Μπαράκ Ομπάμα στις δημοσκοπήσεις εξακολουθούν να υποφέρουν, καθώς και η λαϊκή του υποστήριξη (η οποία ήταν εγγύηση για την επιτυχία του 2008) μοιάζει να είναι σε καθοδική πορεία. 

Πρόσφατα, ο πρώην σύμβουλος του Λευκού Οίκου για θέματα πράσινης ανάπτυξης, Βαν Τζόουνς, εμφανίστηκε πρόθυμος να αναγάγει τις διαμαρτυρίες στη Γουόλ Στριτ σε ένα ευρύτερο εθνικό κίνημα. Ο Τζόουνς έγραψε στην «Ουάσιγκτον Ποστ» αυθόρμητα ότι: «Αυτή είναι η δική μας "Tea Party" στιγμή -με τη θετική έννοια».

Αλλοι διανοούμενοι της αμερικανικής Αριστεράς εμφανίζονται επίσης αισιόδοξοι για τις προοπτικές του κινήματος, καθώς παρόμοιες δράσεις εξαπλώθηκαν σε άλλες πόλεις όπως η Ουάσιγκτον, το Λος Αντζελες και η Βοστόνη. «Είμαι ενθουσιασμένη!», είπε η συγγραφέας Μπάρμπαρα Ερενραϊχ στην εφημερίδα «Village Voice». «Μέχρι εκεί που μπορώ να δω, αυτό είναι εκείνο που περίμενα».

Παρ' όλο, όμως, τον ενθουσιασμό, εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη σύγχυση -και εντός αλλά και εκτός του κύκλου των διοργανωτών του κινήματος- σχετικά με την κίνηση «Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ» και τους στόχους του. Ολα ξεκίνησαν στο τέλος αυτού του καλοκαιριού, όταν το αντικαπιταλιστικό περιοδικό «AdBusters» κάλεσε σε κατάληψη της Γουόλ Στριτ στις 17 Σεπτεμβρίου. Η έκκληση «άγγιξε κάποια χορδή» και οι διαδηλωτές που συγκεντρώθηκαν στο πάρκο Ζουκότι, όπου έχουν στήσει από κουζίνα έως δανειστική βιβλιοθήκη, βρίσκονται ήδη στην 21η ημέρα των κινητοποιήσεών τους. 

Το περιοδικό «The Nation» δημοσίευσε μια καλή ανάλυση της δομής του κινήματος, η οποία, κατά γενική παραδοχή, είναι άμορφη, σε αυτό το στάδιο: «Ενα οριζόντιο, αυτόνομο, ακέφαλο κίνημα βασισμένο σε ένα σύστημα πλειοψηφικής συναίνεσης, με ρίζες στην αναρχική σκέψη».

Την προηγούμενη Παρασκευή, το κίνημα «Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ» επιχείρησε να διευκρινίσει τους σκοπούς του με τη δημοσίευση (μέσω της ιστοσελίδας We are the 99 Percent) μιας διακήρυξης αρχών -παρ' όλο που η ουσία της δήλωσης ήταν μακροσκελής στην προάσπιση της απλής διαδικασίας διαμαρτυρίας και ελλιπής σε συγκεκριμένα αιτήματα.

«Ερχόμαστε σε εσάς σε μια περίοδο που οι εταιρείες, οι οποίες τοποθετούν το κέρδος πάνω από τους ανθρώπους, το προσωπικό όφελος πάνω από τη δικαιοσύνη, και την καταπίεση πάνω από την ισότητα, διοικούν τις κυβερνήσεις μας», λέει, εν μέρει, η δήλωση. 

«Εχουμε συγκεντρωθεί εδώ, ειρηνικά, όπως είναι δικαίωμά μας, προκειμένου να κάνουμε αυτά τα γεγονότα γνωστά».

Συμπαράσταση συνδικάτων

Παρά τη «σκοτεινή» ατζέντα των Αμερικανών «αγανακτισμένων», η ενέργεια και η προοπτική τους ήταν αρκετές για να προσελκύσουν την υποστήριξη περισσότερων γνωστών αριστερών ομάδων. Αρκετές οργανώσεις, καθώς και η φιλελεύθερη «γιαγιά» της online οργάνωσης, η MoveOn, ανακοίνωσαν ότι θα συμμετείχαν στη διοργάνωση της μαζικής πορείας την περασμένη Τετάρτη.

Για τους σκεπτικιστές, όμως, η υποστήριξη που δόθηκε από τα εργατικά σωματεία μπορεί να μην είναι εντελώς θετική για τους διοργανωτές του κινήματος. «Θα είναι πρόβλημα να διατηρηθεί η φρεσκάδα, ο αυθορμητισμός όταν έρχονται επί σκηνής ολοένα και περισσότερες ομάδες δομημένες με ιεραρχία» σχολίασε το εντιτόριαλ του περιοδικού «Nation». Κάποιοι άλλοι επικριτές της Αριστεράς σημειώνουν ότι, δεδομένης της κατάστασης πολιορκίας των σωματείων αυτές τις ημέρες, μπορεί να χρειαστούν το κίνημα «Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ» τόσο όσο τους χρειάζεται και αυτό.

Η Μπάρμπαρα Ερενραϊχ ομολογεί ότι την έχει ενθουσιάσει η ομοιότητα του κινήματος με άλλες διαμαρτυρίες με επικεφαλής νέους ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως εκείνες που έγιναν στην Ισπανία και την Ελλάδα τους προηγούμενους μήνες. «Είναι συναρπαστικό το γεγονός ότι αυτό φαίνεται να είναι ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο σ' ολόκληρο τον κόσμο. Νέοι άνθρωποι με μόρφωση πανεπιστημίου, οι οποίοι δεν βλέπουν μέλλον». Η Ερενραϊχ βιάζεται να τονίσει ότι δεν μπορείς να συγκρίνεις τις διαμαρτυρίες στις ΗΠΑ με την Αραβική Ανοιξη, αλλά βλέπει παρόμοιες πρακτικές και μηχανισμούς: «Αυτό φαίνεται να είναι όλο, βρίσκεις έναν χώρο, τον καταλαμβάνεις και ξεκινάς μια μικρή κουλτούρα διαμαρτυρίας».

Και ορισμένες από τις ομάδες που τώρα συνδέονται με το κίνημα «Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ» ελπίζουν να «κτίσουν» αυτόν το χώρο διαμαρτυρίας -ενώ, φυσικά, επιζητούν να διευρύνουν την απήχηση της δικής τους ατζέντας. «Πιστεύω ότι υπάρχει ένα αυξανόμενο κύμα, σε ολόκληρη τη χώρα, δράσης και διαμαρτυρίας από τότε που ξεκίνησαν οι κινητοποιήσεις των δημοσίων υπαλλήλων στο Ουισκόνσιν, που φωνάζει ότι το πολιτικό κατεστημένο τα κάνει όλα λάθος όσον αφορά την οικονομία μας και ότι χρειαζόμαστε υγιείς οικονομικές πολιτικές που θα κάνουν τη χώρα μας να δουλεύει για τους φτωχούς», δήλωσε στην ιστοσελίδα Lockout ο Τζάστιν Ρούμπιν, επικεφαλής της MoveOn.org.

Παρεμποδίζει η έλλειψη σαφών αιτημάτων το κίνημα από το να κερδίσει ευρύτερη επιρροή στην πολιτική συζήτηση; Η Ερενραϊχ ειρωνεύεται. «Σε ποιον να τα πάνε;» ρωτά σκωπτικά. «Για να έχεις σαφή αιτήματα, πρέπει να έχεις και κάποιον με τον οποίο να συναλλάσσεσαι. Δεν συναλλάσσεσαι με τη Γουόλ Στριτ...».

Αλλά εάν αυτό είναι το «Tea Party» της Αριστεράς, μπορούν να συγκριθούν; Το «Tea Party» διαθέτει σίγουρα τρομερά μεγάλη χρηματοδότηση από πολύ πλούσιους ανθρώπους. Είχαν, και έχουν, έναν ολόκληρο μηχανισμό μέσων ενημέρωσης, όπως το Fox News. Μοιάζουν λίγο περισσότερο με τεχνητό χλοοτάπητα», λέει η Ερενχαϊμ. Πρόσθεσε, όμως, ότι και οι δύο ομάδες παρέχουν μια διέξοδο που έλειπε προκειμένου οι άνθρωποι να εκφράσουν την οργή τους σχετικά με την υπάρχουσα κατάσταση.

Διέξοδος στην αγανάκτηση

Ο Τζάστιν Ρούμπιν υποστηρίζει ότι τέτοιες διέξοδοι κερδίζουν, στην πραγματικότητα, περισσότερο έδαφος στην Αριστερά σημειώνοντας ότι το κύμα τέτοιων διαμαρτυριών, στην πραγματικότητα, χρονολογείται από τις διαδηλώσεις που «φούντωσαν» στο Ουισκόνσιν τον προηγούμενο χειμώνα, για να δείξουν την αντίθεσή τους στις περικοπές του προϋπολογισμού του κυβερνήτη Σκοτ Γουόκερ και στις πρακτικές των Ρεπουμπλικανών. Παραδέχθηκε, όμως, ότι η πραγματική επιρροή τους δεν έχει ακόμη φανεί. «Το "Tea Party" υπήρξε πάρα πολύ επιτυχημένο στο να ασκήσει εκλογική επιρροή η οποία, εν συνεχεία, του έδωσε δύναμη στην εθνική δημόσια συζήτηση», σημείωσε ο Ρούμπιν. «Αυτός είναι ο σκοπός-κλειδί και για το κίνημα που γεννήθηκε στη Γουόλ Στριτ».

Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΤΣΑ

Πηγή:http://www.enet.gr