O «Aνθρωπος της Σπηλιάς του Κόκκινου Ελαφιού»

Τα απολιθώματα συνδυάζουν ανατομικά χαρακτηριστικά του αρχαίου και του σύγχρονου ανθρώπου, αλλά και στοιχεία πρωτόγνωρα για τους επιστήμονες, γεγονός που καθιστά δύσκολη την κατηγοριοποίησή τους είτε ως νέο είδος είτε ως ασυνήθιστος τύπος ανθρώπου. - Εικονογράφηση: Peter Schouten

Τον εντοπισμό μυστηριωδών απολιθωμάτων σε σπήλαια της Κίνας, τα οποία ενδέχεται να ανήκουν σε ένα άγνωστο έως σήμερα είδος ανθρώπου, αποκαλύπτουν επιστήμονες. 

Τα χαρακτηριστικά του παραπέμπουν τόσο στο σύγχρονο άνθρωπο όσο και στους προγόνους του, ενώ η ηλικία των απολιθωμάτων - μεταξύ 11.500 και 14.500 ετών- σημαίνει ότι οι «άνθρωποι της Σπηλιάς του Κόκκινου Ελαφιού», όπως ονομάστηκαν, ζούσαν την ίδια περίοδο και στον ίδιο χώρο με τους πρώτους αγρότες της Κίνας.

«Τα νέα απολιθώματα ίσως ανήκουν σε ένα άγνωστο είδος, το οποίο επέζησε έως το τέλος της εποχής των πάγων, πριν από περίπου 11.000 χρόνια», λέει ο παλαιοανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας Ντάρεν Κέρνοου.

«Εναλλακτικά, ενδέχεται να αντιπροσωπεύουν μια πολύ πρώιμη και άγνωστη έως σήμερα μετανάστευση των σύγχρονων ανθρώπων από την Αφρική, ενός πληθυσμού που ίσως δεν συνέβαλε γενετικά στους [σύγχρονους] ανθρώπους».

Τουλάχιστον τρία απολιθώματα εντοπίστηκαν το 1989 από εργάτες σε λατομεία ασβεστόλιθου, στο Μαλουντόνγκ ή Σπηλιά του Κόκκινου Ελαφιού, στη νοτιοδυτική Κίνα. Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν 20 χρόνια μέχρι, το 2008, οι επιστήμονες να μελετήσουν τελικά τα απολιθώματα των ανθρώπων της σπηλιάς, μέσα στην οποία έψηναν και έτρωγαν το -αφανισμένο πια- κόκκινο ελάφι. Χρησιμοποιούσαν τη φωτιά και, όπως φάνηκε από αντικείμενα που βρέθηκαν στην περιοχή, ήξεραν πώς να φτιάχνουν εργαλεία.

Ο Κινέζος γεωλόγος Τζι Ζουεπίνγκ είχε ανακαλύψει, δέκα χρόνια νωρίτερα, τμήμα ενός τέταρτου σκελετού που παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τα απολιθώματα. Από το 1979 και για 30 χρόνια το εύρημα έμεινε εγκλωβισμένο και ξεχασμένο στο πέτρωμα, όπου είχε εντοπιστεί. «Το 2009, ενώ βρισκόμουν στην Κίνα και εργαζόμουν με τον έτερο συντάκτη [της έκθεσης], καθηγητή Τζι Ζουεπίνγκ, μου έδειξε το πέτρωμα που περιείχε το κρανίο», αφηγείται ο Κέρνοου. «Όταν κατάφερα να συνέλθω από το σοκ, αποφασίσαμε ότι αυτά τα λείψανα πρέπει να γίνουν η προτεραιότητά μας».

Πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά

Τα απολιθώματα συνδυάζουν ανατομικά χαρακτηριστικά του αρχαίου και του σύγχρονου ανθρώπου, αλλά και στοιχεία πρωτόγνωρα για τους επιστήμονες, γεγονός που καθιστά δύσκολη την κατηγοριοποίησή τους είτε ως νέο είδος είτε ως ασυνήθιστος τύπος ανθρώπου.

Παραδείγματος χάριν, οι άνθρωποι της Σπηλιάς του Κόκκινου Ελαφιού, όπως και οι σημερινοί άνθρωποι, είχαν πλατιούς και μακριούς μετωπιαίους λοβούς, οι οποίοι βρίσκονται ακριβώς πίσω από το μέτωπο και σχετίζονται με τη συμπεριφορά και την προσωπικότητα. 

Οι διαφορές με το Homo sapiens ωστόσο είναι πολλές: μεταξύ άλλων, το τόξο των φρυδιών τους προεξείχε, το πάνω μέρος του προσώπου τους ήταν επίπεδο και ο εγκέφαλός τους αρκετά μικρότερος σε σχέση με το δικό μας. «Πρόκειται για πρωτόγονα χαρακτηριστικά, που απαντώνταν στους προγόνους μας πριν από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια», εξηγεί ο Κέρνοου.

Στα πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά των απολιθωμάτων περιλαμβάνονται τα εντελώς επίπεδα ζυγωματικά, η πολύ φαρδιά μύτη και οι οφθαλμικές κόγχες, το ιδιαίτερα καμπύλο μετωπιαίο οστό και οι μεγάλοι μασητήριοι μύες.

Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για απομεινάρια του νεώτερου πληθυσμού που έχει εντοπιστεί ποτέ και η ανατομία του οποίου δεν εντάσσεται στο «εύρος» του σύγχρονου ανθρώπου. «Εν ολίγοις, είναι ανατομικά μοναδικοί σε σχέση με τα υπόλοιπα μέλη του ανθρώπινου εξελικτικού δέντρου», λέει ο καθηγητής.

Συμβίωση

Οι άνθρωποι της Σπηλιάς του Κόκκινου Ελαφιού έζησαν στην Κίνα στο τέλος της εποχής των παγετώνων και επέζησαν του τελευταίου - και ενός από τα χειρότερα- επεισοδίου ψύχους, το οποίο τελείωσε πριν από 20.000 χρόνια και είναι σήμερα γνωστό ως τελευταίο μέγιστο των παγετώνων. 

Όπως λέει ο Κέρνοου, βίωσαν μια κλιματική και οικολογική μετάβαση ανάλογη με τη σημερινή.

«Αυτή η εποχή σηματοδοτεί και μια μεγάλη μεταστροφή στη συμπεριφορά των σύγχρονων ανθρώπων της νότιας Κίνας», οι οποίοι άρχισαν τότε να κάνουν τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση μιας κατά βάση αγροτικής κοινωνίας. «Οι άνθρωποι της Σπηλιάς του Κόκκινου Ελαφιού μοιράζονταν το χώρο με αυτές τις πρώιμες προ-αγροτικές κοινότητες, όμως δεν έχουμε ιδέα πώς αλληλεπιδρούσαν ή κατά πόσο ανταγωνίζονταν για πόρους».

Νέο είδος;

Παρά τον εύλογο ενθουσιασμό, οι επιστήμονες προειδοποιούν μέσω της επιθεώρησης PloS One ότι θα πρέπει να γίνουν λεπτομερέστερες μελέτες για να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για νέο είδος ή όχι. «Προσπαθούμε να είμαστε πολύ προσεκτικοί σε αυτό το στάδιο πριν κατηγοριοποιήσουμε οριστικά» [τα απολιθώματα], λέει ο Κέρνοου.

«Ένας από τους λόγους γι' αυτό είναι ότι στην επιστήμη της ανθρώπινης εξέλιξης - ή παλαιοανθρωπολογία- δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ένας κοινώς αποδεκτός βιολογικός ορισμός του δικού μας είδους (του Homo sapiens), είτε το πιστεύετε είτε όχι. Συνεπώς, πρόκειται για ένα πολύ αμφιλεγόμενο ζήτημα.» 

Πηγή:http://www.naftemporiki.gr