Μία
πόρτα που οδηγεί στον κόσμο που υπάρχει πέρα από τον υπαρκτό, μία πόρτα
που οδηγεί σε ματιές στο όνειρο, τη φαντασία και τα βάθη της ψυχής έχει
ανοιχθεί για το φιλότεχνο κοινό.
Περνώντας την, ο επισκέπτης βηματίζει
στην έκθεση με τίτλο "Προσεγγίζοντας τον Σουρεαλισμό", που είναι
αφιερωμένη σε ένα από τα πιο ανατρεπτικά καλλιτεχνικά κινήματα του 20ού
αιώνα. Το πέρασμα από το πραγματικό σε ό,τι υπάρχει πέρα από αυτό,
παρουσιάζεται από το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή στο Μουσείο
Σύγχρονης Τέχνης, στη Χώρα της Ανδρου, έως τις 30 Σεπτεμβρίου.
Πάνω από την πραγματικότητα
Ο Υπερρεαλισμός ή Σουρεαλισμός (από τις γαλλικές λέξεις sur που σημαίνει
επάνω, και realisme, δηλαδή, πραγματικότητα) αναπτύχθηκε, κυρίως, στον
χώρο της λογοτεχνίας, αλλά εξελίχθηκε σε ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό και
πολιτικό ρεύμα. ’νθισε, κατά κύριο λόγο, στη Γαλλία των αρχών του 20ού
αιώνα, κατά την περίοδο μεταξύ του πρώτου και δεύτερου παγκοσμίου
πολέμου.
 |
Φύσει επαναστατικό κίνημα, ο Υπερρεαλισμός επεδίωξε πολλές ριζοσπαστικές
αλλαγές στον χώρο της τέχνης, αλλά και της σκέψης γενικότερα, ασκώντας
επίδραση σε μεταγενέστερες γενιές καλλιτεχνών. Τα μέλη του αντέδρασαν σε
αυτό που οι ίδιοι ερμήνευαν ως μία βαθιά κρίση του Δυτικού πολιτισμού,
προτείνοντας μία ευρύτερη αναθεώρηση των αξιών, σε κάθε πτυχή της
ανθρώπινης ζωής, στηριζόμενοι στις ψυχαναλυτικές θεωρίες του Φρόυντ και
τα πολιτικά ιδεώδη του μαρξισμού.
Ως κύριο μέσο έκφρασης, τόσο στη λογοτεχνία, όσο και στις εικαστικές
τέχνες, προέβαλαν τον "αυτοματισμό", επιδιώκοντας τη διερεύνηση του
ασυνειδήτου, την απελευθέρωση της φαντασίας "με την απουσία κάθε ελέγχου
από τη λογική" και διακηρύττοντας τον απόλυτο μη κομφορμισμό.
Με τεράστιο ιδεολογικό εύρος και βασικά στοιχεία τον αυθορμητισμό της
γραφής, την παραδοξολογία, τον ονειρικό κόσμο, τη δημιουργική φαντασία
και την ανυπέρβλητη δύναμη της ψυχής, ο Σουρεαλισμός ανέτρεψε με το
ορμητικό του ρεύμα καθιερωμένα εικονογραφικά σχήματα, ήθη και αρχές που
χαρακτήριζαν την πολιτισμική συμπεριφορά της μεταπολεμικής κοινωνίας.
Με δημιουργικό πεδίο όχι το αισθητικά ωραίο, αλλά το δραστικά
πνευματικό, αυτό το ρηξικέλευθο κίνημα διαμαρτυρίας και ανατροπής των
μέχρι τότε "καλώς κειμένων", αρχικά στον χώρο του έμμετρου λόγου και,
μετέπειτα, των εικαστικών τεχνών, επικεντρώθηκε στο πώς θα μπορούσε να
"αλλάξει τη ζωή", και ξεφεύγοντας από τα "όριά" του, πέρασε στη σφαίρα
της καθημερινότητάς μας, ως όρος που εκφράζει οτιδήποτε παράδοξο.
Τα εκθέματα
Το αφιέρωμα περιλαμβάνει 100 περίπου εκθέματα, μεταξύ των οποίων κολλάζ,
ζωγραφικά έργα, γλυπτά, κατασκευές, χαρακτικά, φωτογραφίες και
ενδιαφέροντα αρχεία και αποτελείται από δύο σκέλη.
Ο κύριος άξονας του είναι το πρώτο σκέλος, το οποίο επικεντρώνεται στην
ιστορική διάσταση και την καθοριστική επιρροή του κινήματος, με έργα
είκοσι περίπου καλλιτεχνών και αρχειακό υλικό των πρωτεργατών του, αλλά
και όσων το ασπάστηκαν στην πορεία, ενώ το δεύτερο σκέλος αφορά στους
καλλιτέχνες που διαμόρφωσαν τον ελληνικό Υπερρεαλισμό.
Η έκδοση
Η συνοδευτική έκδοση της έκθεσης περιλαμβάνει εισαγωγικό κείμενο του
διευθυντή του Μουσείου, Κυριάκου Κουτσομάλλη και κείμενα των Ελένης
Γλύκατζη Αρβελέρ, Νάντιας Αργυροπούλου, Ιουλίτας Ηλιοπούλου, Νίκης
Λοϊζίδη, Νάνου Βαλαωρίτη και Αλέκου Φασιανού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου