O σουρεαλισμός στις παραστάσεις του Καστελούτσι

Ο Ρομέο Καστελούτσι είναι ένας από τους πλέον πρωτοποριακούς Ευρωπαίους σκηνοθέτες της εποχής μας. Οι παραστάσεις της Ομάδας του, της Σοτσίετας Ραφαέλο Σάντσιο, αποτελούν θεατρικό γεγονός υψηλής αισθητικής αλλά και αντιδράσεων λόγω του συχνά προκλητικού, εικονοκλαστικού χαρακτήρα τους που οδηγεί ως τη λογοκρισία τους. 


Η μελέτη του Δημήτρη Τσατσούλη, «Διάλογος Εικόνων: Φωτογραφία και σουρρεαλιστική αισθητική στη σκηνική γραφή της Societas Raf fael lo Sanzio» (εκδόσεις «Παπαζήση») προσεγγίζει τις σκηνικές εικόνες του Καστελούτσι με αιρετικό τρόπο: υπό το πρίσμα των φωτογραφικών αλλά και εικαστικών εικόνων ενός επίσης προκλητικού όσο και ανατρεπτικού κινήματος των αρχών το 20ού αιώνα, εκείνο του σουρρεαλισμού. 


Επιχειρεί έτσι έναν διακαλλιτεχνικό διάλογο εικόνων με βάση ποικίλα θεωρητικά εργαλεία τόσο της παραστασιολογίας όσο και της θεωρητικής ανάλυσης της φωτογραφικής εικόνας: σημειωτικά, κοινωνιολογικά, ανθρωπολογικά κ.ά.

Από το σώμα του βιβλίου περνούν φωτογραφίες ή πίνακες των Μαν Ρέι, Σαλβαδόρ Νταλί, Χανς Μπέλμερ, Ζακ-Αντρέ Μπουαφάρ, Ραούλ Ιμπάκ, Ρενέ Μαγκρίτ και άλλων σουρρεαλιστών σε μια προσπάθεια εντοπισμού στα έργα τους των υπονοούμενων ή εμφανών αναφορών που ο συγγραφέας ανακαλύπτει στις σκηνικές εικόνες των παραστάσεων του Καστελούτσι όπως: στην Τριλογία της «Θείας Κωμωδίας» του Δάντη (Inferno, Purgatorio, Paradiso), στα ένδεκα Επεισόδια της «Tragedia Endogonidia», σε παλαιότερες παραστάσεις όπως εκείνες των Amleto, Genesi, Giulio Cesare, Orestea, Santa Sofia -Teatro Khmer, Hey Girl!, και άλλες.

Ταυτόχρονα, επιχειρείται μια παράλληλη ανάγνωση της ιδεολογίας και αισθητικής του Σουρρεαλιστικού Κινήματος, όπως εκφράστηκε από εξέχοντα μέλη του όπως ο Μπρετόν, ο Μπατάγι, ο Νταλί ή ο Καγιουά, και εκείνης της Σοτσίετας Ραφαέλο Ιαντσιο, όπως εκφράστηκε με διάφορες αφορμές από τα ιδρυτικά της μέλη, τους Ρομέο και Κλαούντια Καστελούτσι και την Κιάρα Γκουίντι. Καταλήγει, έτσι, στην πρόταση ότι το θέατρο του Καστελούτσι, παρά τη δηλωμένη απέχθεια του σκηνοθέτη στον Σουρρεαλισμό, αποτελεί την πλέον ολοκληρωμένη μορφή της ιδεολογίας και αισθητικής του Κινήματος στον χώρο του θεάτρου, στο κατώφλι του 21ου αιώνα.

Ο συγγραφέας οδηγείται στα συμπεράσματά του εξετάζοντας τη φωτογραφική λογική που διέπει πολλές από τις σκηνικές εικόνες του Καστελούτσι, προσεγγίζοντας τη σουρρεαλιστικών αναφορών αισθητική και ιδεολογία της Θεατρικής Ομάδας μέσω της έννοιας της εικονοκλασίας, του εντοιχισμένου καλλιτέχνη, της έννοιας του μιμητισμού και του αισθητικά άμορφου, της αντίληψης του ωραίου. 

Η μελέτη ολοκληρώνεται με ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στη ρητορική της εικόνας, οπού εξετάζονται διαδοχικά η σαρκική υπόσταση του λόγου, η εικόνα της γραφής και η ρητορική του σώματος.

Ο Δημήτρης Τσατσούλης είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών με αντικείμενο τη Σημειωτική θεωρία θεάτρου και δράματος και έμφαση στην ανάλυση και κριτική της παράστασης και της εικόνας, την Κοινωνιολογία του θεάτρου, τη σκηνική και δραματική πρόσληψη του αρχαίου δράματος στο σύγχρονο θέατρο. Είναι, επίσης, κριτικός Θεάτρου. Σελίδες: 504, Τιμή: €32,00.

Πηγή:http://www.ethnos.gr